Pedagogika va til oʻqitish... (Shokir Tursun bilan)

Ushbu maqoladagi gaplar “Lingvodidaktikaning dolzarb muammolari” mavzusidagi konferensiyadagi nutqim asosida tayyorlangan. Ushbu maqolada mezonga asoslangan baholash nima? O‘zbekistonda bunga qanday o‘tilmoqda? Bilish, qo‘llash, mulohaza darajalari nima? CHSB va BSB testlaridagi muammolar va ularni yechish uchun nima qilish kerakligi haqida so‘z boradi. Maqolada faqatgina ona tili va adabiyot sohasi haqida xulosalar berilgan. Qolgan fanlar bo‘yicha tahlillarni o‘sha fan mutaxassislariga qo‘yib berishni lozim topdim. Mezonga asoslangan baholash nima? Baholash – taʼlim oluvchilarda biror-bir domenning (koʻnikmaning) shakllanganlik darajasini oʻlchash jarayoni. Mezon – taqqoslash yoki baholash uchun oʻlchov, andoza. Mezonga asoslangan baholashda oʻquvchilarning natijalari avvaldan belgilangan mezon(andoza)larga solishtiriladi. Ushbu yondashuv taʼlim oluvchilar oʻquv dasturida koʻzlangan maqsadga qay darajada erishganlarini baholash uchun qoʻllanadi. Oʻzbekiston qanday oʻtmoqda? Oʻzbekis

Hamma maktabda bitta matnni butun sinf bo‘lishib o‘qigan paytlarini eslay olsa kerak. Bu usul boshlang‘ich sinflarda ko‘p qo‘llanadi. Aytish kerakki, bu aksar o‘qituvchilarning sevimli mashg‘ulotiga ham aylanib qolgan. Xo‘sh, matnni bo‘lishib (har bir o‘quvchi bittadan gapni o‘qishi) orqali o‘qitish qanchalik samarali? Ushbu maqolada shuni muhokama qilamiz.   Bodroqchasiga o‘qitish degani nima? Navbat bilan o‘qitish – g‘arb pedagogikasida “popcorn reading”, “Round-Robin reading” nomlari bilan mashhur ushbu usul o‘quvchilar bir matnni bo‘lishib, navbati bilan ovoz chiqarib o‘qishidir. Odatda, bu usuldan kattaroq matnlarga duch kelinganda foydalaniladi. Bu usul bizning vatanimiz maktablarida ham juda mashhur.   Nega bu usuldan foydalanamiz? Vaqtni tejash. Bizda bitta matn va qisqa vaqt bor. Shu qisqa vaqt ichida imkon qadar ko‘proq o‘quvchini qamrab olish kerak. Bunday vaziyatda matndagi har bir gapni bir bolaga o‘qitish vaqtni tejashga, hammaga o‘qish imkonini yaratishga yordam beradi